Temu Manten Adat Bubak Kawak

 

Temu Manten Adat Bubak Kawak

Kronologi Upacara Temu Manten Adat Bubak Kawak ing Sidoarjo

            Ing dina, tanggal lan jam kang wis ditetepake, penganten kakung lan putri nindakake rerangken upacara mangkene;

            Sing sepisan, panganten putri wis siyap nampa tekane penganten kakung. Dheweke kkapit kaloro wong tuwane (bapak lan ibune) lan disekseni sanak kadang lan tonggo teparo kang rawuh.

            Sing kapindho, tekane penganten kakung ing omahe penganten putri, kanthi iringan gamelan Jawa Timuran.

            Sing katelu, panganten putri nampa tekane penganten kakung ing ngarep lawang omah utawa ing ngarep gapura tarub (wewangunan sawetara kanggo upacara kajadan). Tetembungan liya penganten kakung ditampa ing regolan/ pregolan. Kabeh (penganten kekarone) wis nggawa ubarampe kelengkapan upacara. Tuladhane: sawur, endhog, banyu godhong kelor lan kembang mayang.

            Sing kapapat, upacara bubak kawak, temu penganten diwiwiti kanthi dialog. Kang kajibah nggawa “Lara Pangkon” (makili penganten putri). Ing dhialog iki kang kajibah nggawa lara pangkon lan kang nampa njlentrehake werdi lan tujuan uripe manungsa mangun bale wisma. Tegese, saben kalengkapan upacara lan lambang- lambang sing difungsekake dijlentrehake kabeh. Basa kang digunakake: basa Jawa dhialek Jawa Timuran, kang basane kebak sanepan. Pasrah panampi “Lara Pangkon” iki kairing kanthi beksan.

Kalengkapan Upacara Penganten

            Gedhang raja, tegese pihak kakung minangka raja uriping bebrayan utawa sing nanggung jawab kulawarga. Benang lawe, amrih pasangan penganten ing wektu cekak pikantuk keturunan (karepe aja suwe- suwe duwe turun). Degan (kambil enom), tegese bibit kang ateges panguripan.

            Bubak kawak, parabot pawon dijlentrehake tegese; Jodhang (kotakan kayu persagi) isine panganan kanggo njangkepi suguhan para tamu, lambang kemakmuran. Tombak, lambang kasatriyan panganten kakung lan minangka pengayom uripe bebrayan. Kakung tinuntutkuwawa “ngayomi, ngomahi, nganaki” mungguh lumakune urip ing bebrayan.

            Lara pangkon, wujude tiron pitik jago nglambangake kelanangane penganten kakung. Ing cucuke lara pangkon diselipi dhuwit, kanthi teges amrih pihak kakung pinter golek rejeki. Suwalike pihak putri pinter ngatur rejeki.

            Sapungkure pasrah panampi lara pangkon, dibacutake kanthi upacara temu manten, sungkeman marang wong tuwa lan dibacutake maneh kanthi upacara “tutul endog”. Tegese, endog pitik kang wis dicawisake ing ketukan menyang bathuke penganten putri. Sawise iku dibalangake menyang sawijin papan. Yen endog kasebut pecah, ateges anak sepisanan putri. Dene yen ora pecah, anak sapisanan kakung. Nuli penganten kakung teka menyang penganten putri kairing gendhing “Giro Jaten”. Waktu upacara pasrah panampi lara pangkon, beksan kairing gendhing “Jula- Juli”.

            Yen ana “Lara Pangkon” sing padha yaiku padha karo upacara “Lara Pangkon” sing ing Malang. Yen “Lara Pangkon” ing Sidoarjo ana variasi kang bedha minangka ciri khas local utawa kedhaerahan.